Welkom bij het Nederlandse debat!
Heb je vragen? Mail dan naar info@europeancitizensbank.nl
De Europese Centrale Bank (ECB) is te ver doorgeschoten en moet terug naar de basis van haar mandaat.
📌Samenvatting
● Toen de ECB in de jaren '90 werd ontworpen, was het idee dat de ECB zich op één nauwgezette doelstelling ging richten; het waarborgen van prijsstabiliteit, met de rente als haar belangrijkste instrument.
● De ECB bevindt zich echter sinds de financiële crisis van 2008 en de coronacrisis in een lastige situatie. De gebruikelijke instrumenten bleken niet meer te werken, en er moesten nieuwe instrumenten worden ontwikkeld (zoals kwantitatieve verruiming) om het hoofd te kunnen bieden aan de nieuwe uitdagingen.
● Over deze nieuwe instrumenten, en met name de kwantitatieve verruiming, wordt gezegd dat ze ongewenste bijwerkingen hebben, die bovendien doorwerken op andere politieke onderwerpen zoals de financiering van overheden, oftewel het fiscale beleid. Ook gaat het in tegen het principe van onafhankelijkheid van de centrale bank en wordt de ECB hierdoor blootgesteld aan mogelijke juridische uitdagingen.
● Als laatste heeft ook de recente discussie over of de ECB ook de bestrijding van de klimaatverandering moet ondersteunen gezorgd voor de vrees dat de ECB buiten haar mandaat gaat, zonder dat zij hierin politiek wordt gesteund.
💬Het debat
De ECB gaat in iedere crisis weer over een grens heen wat betreft het oorspronkelijke mandaat uit 1998. De ECB heeft grootschalige geldcreatieprogramma's ingesteld, oftewel QE, waarvan het steeds moeilijker wordt om deze te rechtvaardigen, aangezien de inflatie op dit moment maar net onder de doelstelling van 2% ligt en gezien de impact van de negatieve rente op het spaargeld en de pensioenen van mensen. De ECB moet daarom stoppen met deze onconventionele maatregelen en zich alleen nog richten op het waarborgen van prijsstabiliteit door het aanpassen van de rente.
Wat denk jij?
💡Voorstellen
Duik dieper het debat in en ontdek onze specifieke beleidsvoorstellen voor deze stelling. Je kunt ook je eigen voorstellen toevoegen aan het debat!
Voorstel 1 Het opnemen van woonlasten in de inflatie-index
Voorstel 2 Het afbouwen of helemaal stopzetten van kwantitatieve verruiming
Voorstel 15 Periodiek democratisch herzien van het mandaat van de ECB
📖Lees verder over Meer back to basics
(Totale leestijd: 2.5 minuten)
Bij de oprichting van de Europese Centrale Bank in 1998 was de intentie dat zij zich ging richten op één nauwe doelstelling: prijsstabiliteit, door het gebruik van één eenvoudig instrument: het aanpassen van de rente in de economie.
Op dit moment heeft de ECB een aantal nieuwe onconventionele instrumenten ontwikkeld (zoals kwantitatieve verruiming (QE) en negatieve rente) die bijwerkingen hebben op de verdeling van inkomen en op het fiscale beleid.
Veel mensen beschuldigen de ECB er bijvoorbeeld van dat zij spaarders 'straft', door de rendementen van pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen en andere spaarproducten laag te houden. Dat is een mechanisch gevolg van het opkoopprogramma van activa (QE) van de ECB: als de ECB meer geld creëert om financiële activa op te kopen, ontstaat er meer vraag naar een beperkt aanbod van deze activa, wat logischerwijs zorgt voor een stijging van de prijzen en daarmee voor een verlaging van de rente op deze activa.
Dit alles doet de ECB om de inflatie omhoog te krijgen naar 2%. Maar wordt deze inflatie wel op de juiste manier vastgesteld?
Inflatie wordt vastgesteld door de ontwikkeling van de prijzen van duizenden producten en diensten te volgen. Met deze data wordt de geharmoniseerde consumentenprijsindex (HICP) berekend, die wordt gebaseerd op een gemiddeld mandje van producten en diensten die de meeste mensen nodig hebben, zoals voedsel en een kappersbezoek. Prijzen van zaken zoals financiële activa of vastgoed worden echter niet meegenomen in de inflatie-index. Dit betekent dat de reële inflatie vandaag de dag wel eens dichterbij de 2% kan liggen dan wat de officiële cijfers laten zien.
Sommige mensen vermoeden daarom dat het beleid van de ECB is gebaseerd op andere doelstellingen dan alleen maar de prijsstabiliteit. Zo maakt het QE-programma van de ECB het geld lenen door overheden aanzienlijk goedkoper (omdat dit zorgt voor een lagere rente op staatsobligaties), wat ook nog eens tegenstrijdig lijkt aan het principe dat de ECB niet direct financiering mag verstrekken aan overheden.
Dit leidt tot de vraag of de ECB door het toepassen van deze onconventionele maatregelen niet buiten het mandaat is gegaan zoals dit oorspronkelijk in het EU-Verdrag is opgenomen.
Deze kritiek is de afgelopen jaren herhaaldelijk besproken in het Europese Hof van Justitie, het hoogste rechtsorgaan van de Europese Unie. Het hof heeft in het verleden haar oordeel uitgesproken ten gunste van de ECB, waarbij wel een aantal beperkingen zijn opgelegd waaraan de bank zich dient te houden. Zo is er bepaald dat de ECB niet meer dan 33% van de staatsschulden van een land mag opkopen. Meer recent heeft het Duitse Constitutionele Hof de ECB beschuldigd dat zij de bijwerkingen van haar beleid niet voldoende in ogenschouw neemt, of dat zij er op zijn minst niet transparant genoeg over is.
Als gevolg echter van de huidige gezondheidscrisis en de goedkeuring van nieuwe QE-programma's, zoals het Pandemic Emergency Purchasing Programme (PEPP), is de ECB op weg om deze limieten te overschrijden. Tot nu toe wordt dit door de ECB gerechtvaardigd als noodzakelijk vanwege de crises. Dat zou betekenen dat deze maatregelen tijdelijk en uitzonderlijk zijn, en dat de bank deze maatregelen afbouwt zodra de crisis voorbij is. Sommige mensen zijn echter bang dat dat nooit gaat gebeuren en dat deze nieuwe, onconventionele maatregelen het nieuwe normaal gaan worden. Als dat zo is, dan zorgt dat zeker voor een grotere zorg dat de ECB buiten haar mandaat gaat en daarmee kwetsbaarder wordt voor toekomstige juridische uitdagingen.
Er is op dit moment zelfs een discussie gaande of de ECB de bestrijding van de klimaatverandering moet steunen. Als de ECB klimaatverandering moet aanpakken, zou zij zich dan ook niet met beleidsmaatregelen van andere sectoren moeten bemoeien? Wat te denken van het ondersteunen van digitale innovatie? En zo zijn er nog veel meer voorbeelden te noemen. Deze discussies versterken de vrees en het risico dat de ECB steeds verder van haar oorspronkelijke missie afdwaalt.
Dus wat moet de ECB doen? Moet zij gewoon afscheid nemen van de onconventionele maatregelen die ze heeft ingesteld naar aanleiding van de financiële crisis van 2008 en teruggaan naar het oorspronkelijke mandaat en instrumentenpakket? Of moet zij het nieuwe normaal permanent omarmen? Of moet ze nog een hele andere kant op gaan?
Meld een probleem
Is deze inhoud ongepast?
Deel: